Хатын-Арынская средняя общеобразовательная школа им.И.Е.В...

Саха норуотун маассабай суругун-бичигин алпаабытын айан торуттээбит бастакы учуонай лингвист С.А.Новгородов олунньу 13 кунугэр 1809 с Чурапчы оройуонугар Болтоно нэhилиэгэр кун сирин корбутэ. Кини торообут кунэ –  сахалыы сурук – бичик кунунэн бэлитэнэр.  Ийэ тыл-киhи баайа, тыынар салгына буолар. 

Бу бэлиэ куну корсо И.Е. Винокуров аатынан  Хатын-Арыы орто оскуолатыгар о5о дойдутун убаастыыр ытыктыыр буоларыгар уорэтэр сыаллаах-соруктаах тэрээhн буолан ааста. О5олорбут сарсыардаттан сахалыы таннан-симэнэн кэлбиттэрэ киси хара5ын уортэ. 7 кылаас уорэнээччилэрэ сахалыы дэгэрэн ыллаан, 10 кылаастар уолаттара торообут тыл тусунан, киси сурэ5ин долгутардыы,  хосоон ааган иhитиннэрбиттэрэ. Бэлиэ куммутун оhуохайынан тумуктээбиппит.

Торообут тыл норуот уhун кэмнэ олорбут оло5ун историятын тыыннаах кэрэhитэ. Омук тыла сайдыылаах, баай, этигэн, хомо5ой буолла5ына омук бэйэтэ эмиэ оннук : ойо -санаата чэбдик, киэн ко5устээх, инники кэскилигэр бо5о санаалаах буолар. Онон бу курдук тэрээhиннэр ыытыллаллара билиинни бириэмэ5э тустаах.